-
Đang online:
1
-
Hôm nay:
1
-
Trong tuần:
1
-
Tất cả:
1
|
|
04/07/2025
Nghị định 180/2025: Đột phá trong hợp tác công tư thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số
Ngày 1/7/2025, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 180/2025/NĐ-CP quy định về cơ chế, chính sách hợp tác công tư (PPP) trong lĩnh vực phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành có tính chất định hướng lâu dài, nhằm tạo khung pháp lý minh bạch, thuận lợi để huy động nguồn lực xã hội tham gia vào các hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và thương mại hóa khoa học công nghệ, góp phần thực hiện thành công Chiến lược chuyển đổi số quốc gia.
Theo Nghị định, hợp tác công tư trong lĩnh vực khoa học công nghệ và chuyển đổi số được áp dụng đối với nhiều nhóm hoạt động, bao gồm: nghiên cứu và phát triển công nghệ cao, công nghệ chiến lược; đầu tư, xây dựng hạ tầng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; xây dựng hạ tầng số phục vụ kinh tế số, xã hội số, chính phủ số; triển khai các nền tảng số dùng chung; đào tạo nguồn nhân lực công nghệ số và công nghiệp công nghệ số. Đồng thời, các loại hình sản phẩm, dịch vụ khoa học – công nghệ khác cũng có thể áp dụng hình thức hợp tác công tư nếu phù hợp với mục tiêu đổi mới sáng tạo, thúc đẩy chuyển đổi số quốc gia.
Nghị định đưa ra các hình thức hợp tác công tư đa dạng và linh hoạt. Bao gồm đầu tư theo hình thức PPP theo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư; sử dụng tài sản công vào mục đích liên doanh, liên kết; và các hình thức hợp tác khác phù hợp. Đặc biệt, các dự án PPP trong lĩnh vực này có thể áp dụng nhiều loại hợp đồng khác nhau như BOT, BTO, BOO, BTL, BLT, BT và O&M. Tùy vào mục tiêu đầu tư – xây dựng, vận hành hoặc kinh doanh sản phẩm khoa học – công nghệ, cơ quan nhà nước và nhà đầu tư có thể thỏa thuận lựa chọn hình thức hợp đồng phù hợp.
Ảnh minh họa
Để thu hút và khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân, Nghị định quy định loạt chính sách ưu đãi mạnh mẽ. Cụ thể, tổ chức, cá nhân tham gia hợp tác công tư được hưởng ưu đãi thuế, trong đó có chính sách cho phép doanh nghiệp tính gấp đôi chi phí nghiên cứu – phát triển khi xác định thu nhập chịu thuế. Ngoài ra, các dự án còn được miễn, giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, đồng thời được quyền sở hữu kết quả nghiên cứu khoa học theo quy định của pháp luật về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Một điểm đáng chú ý khác là việc áp dụng cơ chế chấp nhận rủi ro trong hoạt động nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Điều này thể hiện tinh thần đổi mới trong quản lý nhà nước, chấp nhận thực tế rằng các hoạt động khoa học – công nghệ luôn có yếu tố không chắc chắn, cần có cơ chế linh hoạt để khuyến khích sáng tạo và dám nghĩ, dám làm.
Nghị định cũng quy định cụ thể về quyền sở hữu, quyền sở hữu trí tuệ và dữ liệu trong hợp tác công tư. Theo đó, tài sản, phần mềm, nền tảng công nghệ và dữ liệu phát sinh từ quá trình nghiên cứu – phát triển sẽ được các bên xác định rõ trong hợp đồng hợp tác. Dữ liệu gốc do cơ quan nhà nước tạo lập được mặc định là tài sản nhà nước, trong khi dữ liệu phát sinh sẽ được chia sẻ hoặc đồng sở hữu theo thỏa thuận giữa các bên, phù hợp với pháp luật về dữ liệu và sở hữu trí tuệ. Việc phân chia lợi nhuận từ việc khai thác tài sản khoa học – công nghệ được thực hiện dựa trên mức độ đóng góp tài chính, công nghệ và tài nguyên của từng bên, bảo đảm công bằng và minh bạch.
Về hỗ trợ đầu tư, Nghị định cho phép tỷ lệ vốn nhà nước tham gia trong các dự án PPP khoa học - công nghệ lên đến 70% tổng mức đầu tư, dùng để xây dựng hạ tầng, chi trả bồi thường, hỗ trợ tái định cư và công trình tạm. Ngoài phần vốn này, các dự án có hoạt động nghiên cứu khoa học còn có thể được tài trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước theo quy định tại Điều 22 của Nghị định. Đặc biệt, dự án PPP khoa học – công nghệ được hưởng cơ chế chia sẻ phần giảm doanh thu, trong đó nhà nước hỗ trợ đến 100% phần chênh lệch nếu doanh thu thực tế thấp hơn phương án tài chính trong 3 năm đầu. Nếu sau 3 năm doanh thu vẫn không đạt 50% mức dự kiến, các bên có thể chấm dứt hợp đồng trước thời hạn, tài sản sẽ được chuyển giao cho Nhà nước.
Bên cạnh hình thức PPP, Nghị định còn khuyến khích sử dụng tài sản công để liên doanh, liên kết giữa đơn vị sự nghiệp công lập và các tổ chức, cá nhân khác. Trong đó, đơn vị sự nghiệp công lập được sử dụng tài sản, kể cả dữ liệu, để nghiên cứu phát triển công nghệ, đào tạo nhân lực hoặc thực hiện các dự án đổi mới sáng tạo. Đáng chú ý, trong trường hợp này, các đơn vị công lập sẽ không phải nộp 2% doanh thu theo quy định chung, giúp giảm chi phí và tăng tính chủ động.
Nghị định cũng xác định rõ trách nhiệm của các bên trong hoạt động hợp tác công tư, bảo đảm tính minh bạch, đồng thuận và hiệu quả lâu dài. Tất cả hợp đồng hợp tác công tư cần quy định rõ các điều khoản về mục tiêu dự án, phân chia lợi ích, quản lý tài sản, quyền và nghĩa vụ các bên, đồng thời phải phù hợp với pháp luật về đầu tư, khoa học – công nghệ và chuyển đổi số.
Nghị định 180/2025 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, riêng các quy định tại Điều 6, Điều 19 và Điều 22 sẽ bắt đầu áp dụng từ ngày 1/10/2025. Đây là công cụ pháp lý có tính chất chiến lược, thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo thông qua hợp tác giữa khu vực công và tư. Qua đó, mở rộng không gian phát triển cho các doanh nghiệp công nghệ, viện nghiên cứu, trường đại học và các tổ chức khoa học – công nghệ trong và ngoài nước.
Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số, phát triển khoa học công nghệ trở thành động lực tăng trưởng mới, Nghị định 180/2025 sẽ là chìa khóa pháp lý quan trọng, góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền kinh tế tri thức, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số./.
Nguyễn Hải (TH)
|
|