Theo các chuyên gia, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Việt Nam nằm trong nhóm năng động, phát triển nhanh nhưng vẫn còn một số thách
thức.
Chia sẻ tại sự kiện Vietnam Technology Day, được đồng
tổ chức bởi Hội tin học TP HCM, Saigon Innovation HUB và Binance Academy, hôm
19/4, ông Nguyễn Mạnh Cường, Phó chánh Văn phòng Bộ, Giám đốc văn phòng Phía
Nam Bộ Khoa học và Công nghệ, nói: "Các bảng xếp hạng uy tín của thế giới
đều đánh giá Việt Nam là quốc gia có hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động bậc
nhất khu vực. Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO), năm 2023, ghi nhận Việt
Nam ở vị trí 46/132 quốc gia, nền kinh tế về Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu
(GII)".
Theo ông Cường, trong năm qua Chính phủ đặc biệt
quan tâm đến lĩnh vực đổi mới sáng tạo, tháo gỡ khó khăn để hệ sinh thái phát
triển nhanh chóng. Nhiều chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ ứng dụng
nhanh công nghệ mới cũng được cải thiện.
Tuy nhiên ông lưu ý, hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
ở Việt Nam còn ba thách thức lớn phải đối mặt. "Đầu tiên là vấn đề nhân sự
chất lượng cao. Tiếp đến là vòng đời công nghệ đang thay đổi rất nhanh, Việt
Nam cần nguồn lực lớn để theo kịp tốc độ phát triển này. Thứ ba là vấn đề tài
chính khi công nghệ là cuộc chơi cần rất nhiều tiền".
Phản hồi vấn đề này, Tiến sĩ Nguyễn Thanh Bình, Quản
lý Chương trình Cao cấp, Đại học RMIT Việt Nam, cho rằng vấn đề lớn nhất với
lĩnh vực công nghệ mới là định hướng khung pháp lý. Ông lý giải: "Nhiều
công ty, startup vẫn có thể huy động vốn từ các quỹ đầu tư lớn trên thế giới.
Tuy nhiên vì Việt Nam thiếu khung pháp lý, các công ty phải đăng ký kinh doanh ở
nước ngoài để tiếp cận nguồn vốn. Dòng tiền muốn đổ vào startup Việt nhưng lại
gặp khó vì thiếu những quy định rõ ràng".
Từ góc nhìn của doanh nghiệp, bà Lynn Hoàng, Giám
đốc quốc gia Binance cho rằng những công nghệ mới như GenAI, blockchain đang
mang đến cho Việt Nam cơ hội vàng khi xuất phát điểm cùng thế giới. Riêng trong
lĩnh vực blockchain, doanh nghiệp Việt thậm chí có bước đà khởi động nhanh hơn,
có những sản phẩm giải quyết được các bài toán của thế giới. Nhưng đây là cuộc
đua dài, Việt Nam còn giữ được lợi thế ban đầu không vẫn còn phụ thuộc vào nhiều
yếu tố.
Bà Lynn cho rằng, riêng lĩnh vực blockhain, các
doanh nghiệp đang phải tìm kiếm sự cân bằng giữa công nghệ và chính sách. Việt
Nam vẫn đang trong giai đoạn quan sát. Thận trọng là tốt nhưng một số nước
trong khu vực đã có hành lang pháp lý rõ ràng cho công nghệ mới và đạt được một
số lợi thế nhất định. "Hy vọng sắp tới Việt Nam sẽ có những quy định rõ
ràng cho những công nghệ mới như blockchain", bà Lynn nói.
TS Trần Viết Huân, Giám đốc công nghệ Tập đoàn Sơn
Kim Group, kiêm Chủ tịch CIO Việt Nam, minh họa thêm, năm 2008 một trung tâm điện
toán đám mây ở Việt Nam thiết lập thành công. Một năm sau các chuyên gia người
Việt tổ chức hội hội thảo ở Thái Lan để chia sẻ kinh nghiệm. "Khi đó, mọi
người đều nhận định rằng 'đi nhanh nhưng nền tảng không bền vững' bằng các nước
trong khu vực" TS Huân nói. Thái Lan đi rất nhanh vì có hành lang pháp lý
tốt, nền tảng vững chắc. "Đến nay điện toán đám mây ở Việt Nam tụt hậu xa
với thế giới, dù đã khởi động sớm", ông Huân nhấn mạnh.
Theo các chuyên gia, để Việt Nam có được hệ sinh
thái đổi mới sáng tạo bền vững, ngoài chính sách còn phải đặc biệt quan tâm đến
bài toán về nhân sự. Tiến sĩ Nguyễn Thanh Bình, Quản lý Chương trình Cao cấp, đại
học RMIT Việt Nam, cho rằng nước ta vẫn đang trong giai đoạn dân số vàng. Nếu nắm
bắt kịp thời những công nghệ mới có thể giúp Việt Nam đạt được mức thu nhập cao
hơn.
Trong khi đó Tiến sĩ Lê Khánh Duy, Trưởng Nhóm
Nghiên cứu Tương tác Người - Máy, đại học Khoa Học Tự Nhiên TP HCM cho rằng việc
tạo một môi trường làm việc hấp dẫn trong doanh nghiệp cũng là bài toán quan trọng
khi nhắc đến câu chuyện nhân sự.
"Thực tế cho thấy trong lĩnh vực công nghệ,
trình độ của sinh viên Việt Nam không hề thua kém thế giới. Nhưng các bạn giỏi
khi ra trường lại tiếp tục du học đến các nước có nền khoa học kỹ thuật phát
triển. Sau đó những nhân tài này có quay về không, doanh nghiệp Việt có gì hấp
dẫn để thu hút những nhân tài công nghệ này vẫn là câu hỏi lớn trong tiến trình
đổi mới sáng tạo", Tiến sĩ Duy nhận định./.