TS. Đỗ Văn Trường cùng nhóm nghiên cứu tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu phân loại, mối quan hệ phát sinh loài và tiến hóa của chi Mộc hương (Aristolochia) ở Việt Nam” trong thời gian từ năm 2017 đến năm 2019. Nhằm mục đích nghiên cứu tính đa dạng của chi Mộc hương ở Việt Nam; Nghiên cứu phân loại chi Mộc hương ở Việt Nam; Tìm hiểu về mối quan hệ phát sinh loài của chi Mộc hương ở Việt Nam; Cung cấp thông tin ban đầu về lịch sử tiến hóa của chi Mộc hương ở Việt Nam.

Nhóm nghiên cứu đã đi sâu nghiên cứu tính đa dạng của chi Mộc hương ở Việt Nam; nghiên cứu phân loại chi Mộc hương ở Việt Nam; tìm hiểu về mối quan hệ phát sinh loài của chi Mộc hương ở Việt Nam; cung cấp thông tin ban đầu về lịch sử tiến hóa của chi Mộc hương ở Việt Nam.

Sau 2 năm nghiên cứu đề tài đã hoàn thành nghiên cứu phân loại chi Mộc hương cho hệ thực vật Việt Nam bao gồm hệ thống học, danh pháp và mô tả đầy đủ đặc điểm hình thái phục vụ cho công tác định loại. Trên cơ sở nghiên cứu các mẫu tại các phòng tiêu bản cũng như các mẫu đã được thu thập trong các đợt nghiên cứu ngoài thực địa gần đây, các nhà khoa học đã tiến hành phân tích và hệ thống học các loài Mộc hương ở Việt Nam. Chi Mộc hương ở Việt Nam gồm 25 loài được sắp xếp trong 2 phân chi, trong đó 9 loài thuộc phân chi Aristolochia và 16 loài thuộc phân chi Siphisia. Đã nghiên cứu xây dựng mối quan hệ phát sinh loài của chi Mộc hương bao gồm hầu hết các loài ở Việt Nam trên cơ sở dữ liệu trình tự nucleotide của vùng gen lục lạp trnK-matK-psbA. Đã nghiên cứu xây dựng giả thuyết tiến hóa và sự hình thành các nhánh tiến hóa của chi Mộc hương ở Việt Nam trong mối liên hệ với quá trình kiến tạo địa chất và biến đổi khí hậu trên cơ sở dữ liệu trình tự nucleotide của vùng gen lục lạp trnK-matK-psbA.

Từ đó kết quả nghiên cứu có thể thấy phần lớn các loài Aristolochia từ Đông Dương nói chung đến Việt Nam nói riêng bắt đầu đa dạng trong gia đoạn cuối Miocene, thực sự đa dạng trong suốt gia đoạn Pliocene-Pleistocene. Sự đa dạng của các loài Mộc hương ở Việt Nam và Trung quốc, là kết qủa của sự tác động của hàng loạt các dãy núi được hình thành ở phía Tây Nam Trung Quốc và phía Bắc Việt Nam, và hoạt động mạnh mẽ của gió mùa trong khu vực./.

Thái Hương (TH)